Straf

De advocaat van Sander V vindt dat Sander te zwaar gestraft is, stond op een of andere site. Sander, dat is de politieman die twee jaar terug een meisje doodde. Dat is wel zo’n beetje het ergste wat je kunt doen – de nachtmerrie van ouders. Het is waar ouders het kwetsbaarst zijn. Het roept de heftigste reacties op. De reactie van de eerste ‘reaguurder’ is nog net te lezen: “onzin, hij kan niet zwaar genoeg gestraft worden”.
We hebben d’r wat mee, met straf. We zijn er druk mee, in de opvoeding, op school, met boetes en gevangenissen. Sociale diensten, UWV’s, belastingdienst – allemaal druk met straf. We geloven er in, denk ik. En ja, je moet wat met zo’n Sander, en dat moet iets zijn met straf - niets doen is ook zo wat, dus gevangenisstraf dan maar. En zo straffen we heel wat af, met z’n allen. Iedereen geeft straf en iedereen ontvangt straf.
Zo zitten we in elkaar. En zo willen we het, denk ik. Maar toch. Is dat het nou?
Het is niet makkelijk, in de gevangenis. Of eigenlijk: het is rot in de gevangenis. Dat is precies wat we willen, moet je d’r maar niet inkomen. Eigen schuld. Ja. Om in de gevangenis te overleven kun je beter terughoudend zijn. Wie een emotie toont als verdriet, heimwee of angst – die is het sukkeltje van de gevangenis. Dat ben je een mietje, een softie, een homo – en een speelbal van de overige gedetineerden. Dan sta je onder in de pikorde, en dat is niet een goede plek. Dan wordt je mikpunt van pesterijen, spot – mishandeling soms ook.
Natuurlijk zijn die emoties er wel – maar je moet ze niet uiten, niet laten zien. Maar in je cel, alleen, ja, dan zijn ze er in alle hevigheid. Maar dan ben je alleen, overgeleverd aan jezelf. Geen troost, geen steun. En dat maakt bitter, zo aan je lot en je emoties overgelaten. En de verbittering wordt deel van je. Je hardt je. Tegen je medegedetineerden wordt je hard. Je spot mee, je vernedert ook het sukkeltje van de afdeling. En je verhardt. En na een tijd ben je genoeg gehard. En dan mag je d’r weer uit, gehard en wel. Spijkerhard, vaak.
En in de gevangenis kun je het vak leren. Oudere, meer bedreven gedetineerden onderwijzen graag.  En dan blijkt de eerdere leerstoornis wel mee te vallen want ze pikken het goed op, de jongeren. En dan komen ze de gevangenis uit als vaklui. Niet de vaklui die u en ik aan huis willen hebben, maar onbetwist vaklui. En hun vak brengt ze opnieuw in de gevangenis waar ze zich verder scholen en verder verharden. Dat is wat we zien aan onze patiënten: goed opgeleide vaklui, naar behoren gehard.
Maar zo willen we het. Straf, liefst sober en hard. We geloven er in, met z’n allen. Nou ja, soms twijfelt iemand – even, tot hij tot de orde wordt geroepen. Om straf te voorkomen voegt hij zich dan weer in het geloof. Want beter is er niet. Toch?