“Waar zou je willen zitten?” Dat is het kopje boven een artikel in de krant. Een fascinerende vraag. De wil is beschreven door filosofen – vooral de vrije wil spreekt erg aan. Want dat willen we graag, een vrije wil. Het was populaire lectuur, indertijd, maar je moest het wel willen lezen want eenvoudig is het niet, die kwestie van de wil. Maar het gaf ons het idee dat we zelf bepaalden, dat we alles konden als we maar wilden. Of we het daarmee ook juist begrepen valt te betwijfelen, maar zo wilden we het lezen. Maar over de vraag waar de wil nu precies zit, daar hadden ze het niet over. Misschien vonden ze dat dat hun vak niet was.
Maar nu zijn er mensen die gaan kijken waar dat zit, die wil. Het lijkt mij ergens in het hoofd te zitten, maar voor de dagelijkse praktijk maakt het niet zoveel uit waar het zit. Psychologen kunnen niet zo veel met de wil, ze weten niet zo goed wat het is. En daarom hadden we het er niet over – daar kom je in de regel goed mee weg trouwens, het er gewoon niet over hebben. Uiteindelijk hebben we de wil in een ander begrip gevangen: we spreken nu over motivatie. Of dat het zelfde is mag u zelf weten, met uw vrije wil. Maar naar motivatie is heel veel onderzoek te doen, en dus ook gedaan. Het klinkt alleen anders, minder romantisch, het ruikt meer naar laboratorium.
Juristen hebben het ook over wil. Het staat zelfs in de wet: een mens moet vrij zijn handelen kunnen bepalen. Hier moet een groot denker achter gezeten hebben, een mens met visie, met een brede blik, een ruimhartig en optimistisch vrijdenker. Psychologen geloven d’r niet zo in, in dat vrije – we zijn minder vrij dan we denken, minder vrij dan we willen. Maar dat is geen populaire boodschap dus doen de luisteraars wat psychologen eerder deden: we hebben het er gewoon niet over.
Als ik het artikel begin te lezen zie ik het al: de klemtoon moet op het láátste woord liggen. De vraag is in welke plaats mevrouw graag zou willen zijn.
Maar dat wil ik niet weten. Ik bedoel : ik ben niet gemotiveerd daar kennis van te nemen. Daar ben ik vrij in. Juridisch gezien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten