Communicatie

De dovenhoofstad van Nederland. Zo noemen ze zichzelf. Het blijkt een gewone provinciestad – niet klein, niet groot – gewoon een provinciestad. De specialisten in dovenstad blijken enthousiaste, professionele en hartelijke professionals, een genoegen om te mogen ontmoeten.
Hier mag hij heen. Want hij kan niet horen, zo is hij geboren. En om die reden kan hij ook niet praten. Doordat zijn opvoeder zo haar eigen problemen had duurde het even voor iemand door had dat hij doof is. Vier jaar was hij toen al. En daarna zijn ze vergeten dat hij doof was. Hij mocht wel naar school, en naar tehuizen, en naar pleeggezinnen en dan weer naar tehuizen. En toen hij 18 was kon hij niet praten, niet horen en nauwelijks gebarentaal. Communicatie zat er niet in. Fundamenteel verstoken van menselijk kontakt. Geïsoleerd, alleen. Van de wereld begreep hij niet veel en van mensen ook niet. En hij sloot zich aan bij wie kontakt met hem maakte, niet in staat om de ander kritisch te beschouwen op zijn doelstellingen. Maar blij met het kontakt. En zo ging het mis, op een manier die ik u hier bespaar – maar mis ging het, ernstig en gruwelijk. Daarom zit hij bij ons. Eenentwintig jaar al. Meer dan de helft van zijn leven. Want soms heeft een probleem dat twintig jaar de tijd heeft om te ontstaan ook twintig jaar nodig om te helen. Hij heeft meer tijd nodig, veel meer tijd – nou ja, genezen zit er niet in. Als je zo fundamenteel ontkend bent geweest dan is dat niet meer recht te zetten. Nooit meer.
Maar hij mag wel gaan verkeren onder zijn gelijken. Om tot kontakt te komen. En om te leren. Over dingen die wij onze kleine kinderen leren. Zoals emoties. Dat je ze niet alleen kunt voelen maar dat ze zelfs een naam hebben. En dat het niet erg is om iets te voelen. Dat je dan niet gelijk iets hoeft te doen. Dat het er soms gewoon is, anders niet. En hij moet leren over mensen. Dat niet iedereen die kontakt met je maakt bedoelt dat je jezelf opgeeft. Dat je je niet direkt uitlevert aan die ander, en doet wat die ander wil of van je vraagt. Dat je niet alles doet om de aandacht en de waardering van die ander te krijgen, maar dat je soms nee zegt.
Want dat moet je leren. Liefst op het juiste moment. Dat moment is bij hem al geweest, dus we zijn benieuwd wat hij nog kan leren. Wat daar voor nodig is zijn enthousiaste en professionele mensen met kennis van zijn beperking. En hartelijkheid. Want zonder dat leer je niets. En die dingen vonden we in een gewone provinciestad – niet zo gek, want je vindt ze overal. Maar dit keer in de dovenhoofdstad.